Hiện tượng vòi rồng là gì và cách ứng phó cần biết
Bạn đã thực sự hiểu về hiện tượng thời tiết cực đoan vòi rồng là gì và biết cách bảo vệ bản thân khi nó ập đến? Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân hình thành, những dấu hiệu nhận biết, cũng như các biện pháp ứng phó cần thiết để đảm bảo an toàn cho bạn và gia đình. Đừng để sự chủ quan biến bạn thành nạn nhân của cơn thịnh nộ này!
Khái niệm về hiện tượng vòi rồng là gì
Vòi rồng, hay còn gọi là lốc xoáy, là một hiện tượng thời tiết cực đoan, nguy hiểm và có sức tàn phá mạnh mẽ. Về bản chất, vòi rồng là một cột không khí xoáy dữ dội, hình thành từ một đám mây dông và kéo dài xuống mặt đất.
Đặc điểm của vòi rồng:
- Hình dạng: Thường có hình phễu hoặc hình xoáy, với đường kính từ vài mét đến hàng trăm mét.
- Sức gió: Vòi rồng có sức gió cực mạnh, có thể lên tới hơn 400km/h, đủ sức cuốn bay nhà cửa, xe cộ và các vật thể khác.
- Thời gian tồn tại: Vòi rồng thường tồn tại trong thời gian ngắn, từ vài phút đến hàng giờ, nhưng cũng có thể kéo dài hơn.
- Đường đi: Vòi rồng di chuyển theo đường thẳng hoặc zig-zag.
Phân loại hiện tượng vòi rồng
Có nhiều cách phân loại vòi rồng là gì, căn cứ theo vị trí hình thành, cường độ, hình dạng,……
Tiêu chí | Phân loại | Đặc điểm |
Vị trí hình thành | Vòi rồng nước | Hình thành trên mặt nước, thường yếu hơn vòi rồng đất và ít gây thiệt hại hơn. |
Vòi rồng đất | Hình thành trên đất liền, có sức tàn phá mạnh mẽ hơn và thường đi kèm với mưa đá, gió giật mạnh. | |
Cường độ | EF0 | Gió dưới 112 km/h, gây thiệt hại nhẹ. |
EF1 | Gió 113-137 km/h, gây thiệt hại vừa phải. | |
EF2 | Gió 138-177 km/h, gây thiệt hại đáng kể. | |
EF3 | Gió 178-217 km/h, gây thiệt hại nặng. | |
EF4 | Gió 218-266 km/h, gây thiệt hại rất nặng. | |
EF5 | Gió trên 267 km/h, gây thiệt hại cực kỳ nặng. | |
Hình dạng | Vòi rồng hình phễu | Có hình dạng phễu rõ ràng, thường là giai đoạn đầu định hình nên vòi rồng là gì. |
Vòi rồng hình xoắn ốc | Có hình dạng như một sợi dây thừng xoắn ốc, thường là giai đoạn cuối của vòi rồng. | |
Vòi rồng hình nêm | Có hình dạng nêm rộng, thường là những vòi rồng lớn và mạnh nhất. | |
Đặc điểm | Vòi rồng đa xoáy | Có nhiều vòi rồng nhỏ hơn xoay quanh một trục trung tâm. |
Vòi rồng vệ tinh | Vòi rồng nhỏ hơn hình thành gần vòi rồng chính. | |
Vòi rồng lốc xoáy nước | Vòi rồng nước di chuyển vào đất liền và trở thành vòi rồng đất. |
Nguyên nhân hình thành vòi rồng là gì
Sự hình thành vòi rồng là một quá trình phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố khí tượng và địa hình. Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng này bao gồm:
1. Điều kiện khí quyển không ổn định:
- Sự chênh lệch nhiệt độ: Dù loại vòi rồng là gì thì cũng thường hình thành trong môi trường có sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa không khí nóng ẩm gần mặt đất và không khí lạnh khô ở tầng cao hơn. Sự chênh lệch này tạo ra sự bất ổn định trong khí quyển, thúc đẩy quá trình đối lưu và hình thành các dòng xoáy.
- Độ ẩm cao: Không khí nóng ẩm chứa nhiều năng lượng tiềm ẩn, khi gặp không khí lạnh sẽ ngưng tụ và giải phóng năng lượng, tạo ra các dòng đối lưu mạnh mẽ.
- Gió đứt (wind shear): Gió đứt là sự thay đổi hướng và tốc độ gió theo chiều cao. Gió đứt mạnh có thể làm xoáy các dòng không khí, tạo ra các dòng xoáy ngang và góp phần vào nguyên nhân hình thành vòi rồng là gì.
2. Sự hình thành siêu đơn bào (supercell):
- Siêu đơn bào là một loại dông mạnh, có cấu trúc xoay tròn và khả năng tồn tại trong thời gian dài. Siêu đơn bào thường đi kèm với mưa đá, gió giật mạnh và có khả năng tạo ra vòi rồng.
- Trong siêu đơn bào, dòng không khí nóng ẩm bốc lên xoáy tròn, tạo thành một vùng áp thấp ở trung tâm. Dòng không khí lạnh khô từ trên cao tràn xuống, tạo thành một dòng xoáy ngược chiều. Sự tương tác giữa hai dòng xoáy này tạo ra một dòng xoáy mạnh mẽ, phát triển thành vòi rồng.
3. Địa hình:
- Địa hình cũng có thể ảnh hưởng đến sự hình thành và di chuyển của vòi rồng. Các vùng đồng bằng rộng lớn, không có vật cản tự nhiên như núi đồi, tạo điều kiện thuận lợi cho vòi rồng hình thành và di chuyển trên một quãng đường dài.
4. Yếu tố kích hoạt:
- Ngoài các điều kiện trên, cần có một yếu tố kích hoạt để vòi rồng hình thành. Yếu tố này có thể là một dãy núi, một mặt trận lạnh hoặc một vùng áp thấp di chuyển qua khu vực.
Cách ứng phó với vòi rồng là gì
Việc nắm vững các biện pháp ứng phó khi gặp vòi rồng là gì có vai trò rất quan trọng để bảo vệ bản thân và gia đình.
Trước khi vòi rồng xảy ra:
- Theo dõi dự báo thời tiết: Thường xuyên cập nhật thông tin dự báo thời tiết từ các nguồn chính thống để biết trước về khả năng xuất hiện vòi rồng.
- Lập kế hoạch ứng phó: Chuẩn bị sẵn sàng một kế hoạch ứng phó với vòi rồng, bao gồm các bước cụ thể như tìm nơi trú ẩn an toàn, chuẩn bị đồ dùng cần thiết và thông báo cho người thân.
- Chuẩn bị đồ dùng cần thiết: Chuẩn bị một bộ đồ dùng khẩn cấp bao gồm đèn pin, radio chạy bằng pin, nước uống, thực phẩm khô, thuốc men và các vật dụng cá nhân khác.
- Xác định nơi trú ẩn an toàn: Tìm hiểu và xác định các nơi trú ẩn an toàn trong khu vực bạn sinh sống, như tầng hầm, phòng không có cửa sổ, hoặc các công trình kiên cố.
Khi có cảnh báo vòi rồng:
- Giữ bình tĩnh: Hạn chế hoảng loạn dù đối diện với bất kỳ phân loại của vòi rồng là gì và thực hiện theo kế hoạch ứng phó đã chuẩn bị trước đó.
- Tìm nơi trú ẩn ngay lập tức: Di chuyển nhanh chóng đến nơi trú ẩn an toàn đã xác định trước đó. Nếu không có nơi trú ẩn kiên cố, hãy tìm một chỗ trũng thấp và nằm sát xuống đất, che đầu bằng tay.
- Tránh xa cửa sổ và các vật dụng dễ vỡ: Đóng kín cửa ra vào và tránh xa cửa sổ, kính, gương và các vật dụng dễ vỡ khác.
- Tắt các thiết bị điện: Tắt các thiết bị điện để tránh nguy cơ cháy nổ do sét đánh.
- Theo dõi thông tin: Theo dõi thông tin từ radio hoặc các phương tiện truyền thông để cập nhật tình hình và làm theo hướng dẫn của cơ quan chức năng.
Sau khi vòi rồng đi qua:
- Kiểm tra thương tích: Kiểm tra bản thân và những người xung quanh xem có bị thương hay không. Nếu có người bị thương, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.
- Kiểm tra thiệt hại: Kiểm tra nhà cửa, tài sản xem có bị hư hại gì không. Nếu có thiệt hại nghiêm trọng, hãy báo cáo cho cơ quan chức năng.
- Tránh xa các khu vực nguy hiểm: Tránh xa các khu vực có dây điện đứt, cây đổ, nhà sập và các mối nguy hiểm khác.
- Giúp đỡ những người xung quanh: Nếu có thể, hãy giúp đỡ những người bị ảnh hưởng bởi vòi rồng.
Như vậy, bạn cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về tác hại và cách phòng tránh hiện tượng vòi rồng là gì để giữ an toàn cho bản thân một cách cao nhất. Hãy lưu lại ngay những chia sẻ của U2weather.