Hậu quả nặng nề của lũ lụt là gì đã được chứng minh suốt chiều dài lịch sử. Vậy, đâu là những giải pháp tốt nhất để ứng phó và hạn chế những tác hại mà lũ lụt gây ra cho con người, xã hội và môi trường sống?

Mục lục

Tổng quan lũ lụt là gì?

Lũ lụt là gì

Khái niệm lũ lụt là gì được hiểu như sau:

Đó là hiện tượng nước sông, hồ, biển dâng cao vượt mức bình thường, tràn vào đất liền và gây ngập úng một khu vực. Lũ lụt có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm mưa lớn, bão, triều cường, băng tan, vỡ đập… và thường gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.
Lũ lụt có nhiều loại khác nhau, tùy theo nguyên nhân, đặc điểm, khu vực bị ảnh hưởng,….. mà có thể phân thành lũ quét, lũ sông, triều cường và lũ đô thị, mỗi loại có đặc điểm và nguyên nhân riêng. Hiểu rõ về lũ lụt và các loại lũ lụt giúp chúng ta có thể chủ động phòng tránh và ứng phó hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai này gây ra.

Phân loại lũ lụt

Lũ lụt là gì

Có nhiều cách khác nhau để phân biệt lũ lụt, dựa trên nguyên nhân, đặc điểm và khu vực ảnh . Dưới đây là những phân loại khi nhắc đến lũ lụt là gì?

Theo nguyên nhân

Lũ lụt do mưa lớn

Lũ lụt sông: Xảy ra khi mưa lớn kéo dài làm nước sông, suối dâng cao và tràn bờ.
Lũ lụt đô thị: Xảy ra ở các khu vực đô thị khi hệ thống thoát nước không đủ khả năng xử lý lượng mưa lớn.

Lũ lụt do vỡ đập hoặc hồ chứa

Lũ lụt đập: Xảy ra khi đập hoặc hồ chứa bị vỡ, nước tràn ra ngoài với lưu lượng lớn.

Lũ lụt do bão và áp thấp nhiệt đới

Lũ lụt ven biển: Xảy ra khi bão lớn kèm theo sóng cao và gió mạnh đẩy nước biển vào đất liền.
Lũ lụt nội địa: Xảy ra khi mưa lớn do bão gây ngập lụt ở các khu vực đất liền.

Lũ lụt do tan băng hoặc tuyết

Lũ lụt tan băng: Xảy ra vào mùa xuân khi tuyết và băng tan nhanh, làm nước sông dâng cao. Đây là lời giải lũ lụt là gì khi tình trạng băng tan diễn biến xấu.
Lũ lụt do băng trôi: Xảy ra khi băng trôi cản trở dòng chảy của sông, gây ngập lụt ở thượng nguồn.

Theo đặc điểm

Lũ lụt là gì

Lũ lụt chậm: Xảy ra từ từ, nước dâng cao trong vài ngày hoặc vài tuần. Thường thấy ở các lưu vực sông lớn.
Lũ lụt nhanh: Xảy ra nhanh chóng trong vài giờ sau mưa lớn hoặc sự kiện gây lũ. Thường thấy ở các khu vực đô thị hoặc các thung lũng hẹp.

Theo khu vực bị ảnh hưởng

Lũ lụt đô thị: Nhắc đến lũ lụt là gì và xảy ra ở các thành phố, thị trấn do hệ thống thoát nước kém hoặc mưa lớn bất thường – thì đó là loại lũ lụt đô thị.
Lũ lụt nông thôn: Xảy ra ở các vùng nông thôn, thường do sông suối tràn bờ hoặc mưa lớn kéo dài.
Lũ lụt ven biển: Xảy ra ở các khu vực ven biển do bão, sóng lớn hoặc nước biển dâng.
Lũ lụt nội địa: Xảy ra ở các khu vực nội địa, thường do mưa lớn hoặc tan băng.

Theo quy mô

Lũ lụt cục bộ: Xảy ra ở một khu vực nhỏ, thường do mưa lớn hoặc sự cố vỡ đập nhỏ.
Lũ lụt khu vực: Xảy ra trên một diện tích rộng lớn hơn, thường do mưa lớn kéo dài hoặc bão.
Lũ lụt quốc gia hoặc liên quốc gia: Xảy ra trên diện tích rất lớn, ảnh hưởng đến nhiều tỉnh thành hoặc quốc gia, thường do các sự kiện thiên nhiên lớn như siêu bão hoặc hệ thống mưa lớn kéo dài.

Việc phân loại lũ lụt là gì giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các nguyên nhân và đặc điểm của từng loại lũ, từ đó có thể đề ra các biện pháp phòng ngừa và ứng phó hiệu quả.

Giải pháp phòng chống, đối phó lũ lụt

Lũ lụt là gì

Có khá nhiều biện pháp nên xúc tiến để ứng phó với hiện tượng lũ lụt, giúp hạn chế tối đa tác hại của chúng. Có thể kể đến như:

1. Giải pháp công trình:

Xây dựng hệ thống đê điều, kè chắn sóng: Đây là biện pháp quan trọng để ngăn chặn nước lũ tràn vào khu vực dân cư và sản xuất.
Nạo vét lòng sông, kênh rạch: Giúp tăng khả năng thoát lũ, giảm thiểu tình trạng ngập úng.
Xây dựng hồ chứa, đập thủy điện: Dù phân loại lũ lụt là gì thì việc điều tiết dòng chảy, giảm lưu lượng nước lũ về hạ du.
Xây dựng hệ thống thoát nước đô thị: Đảm bảo thoát nước nhanh chóng khi có mưa lớn, giảm thiểu ngập úng ở các khu vực đô thị.
Cải tạo, nâng cấp hệ thống cảnh báo lũ: Cung cấp thông tin kịp thời về tình hình lũ lụt để người dân chủ động ứng phó.

2. Giải pháp phi công trình:

Trồng rừng, bảo vệ rừng đầu nguồn: Rừng giúp giữ nước, giảm tốc độ dòng chảy và hạn chế xói mòn đất.
Quy hoạch sử dụng đất hợp lý: Hạn chế xây dựng ở vùng trũng thấp, ven sông suối, khu vực có nguy cơ ngập lụt cao.
Tuyên truyền, giáo dục: Nâng cao nhận thức của người dân về phòng chống lũ lụt, kỹ năng ứng phó khi có lũ.
Bảo hiểm nông nghiệp: Giúp nông dân giảm thiểu thiệt hại khi lũ lụt xảy ra.
Di dời dân cư khỏi vùng nguy hiểm: Đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân.

3. Ứng phó khi có lũ lụt:

Sơ tán người dân đến nơi an toàn: Khi có cảnh báo lũ lụt là gì, chính quyền địa phương cần tổ chức sơ tán người dân đến nơi an toàn.
Cung cấp lương thực, nước uống, thuốc men: Đảm bảo nhu cầu thiết yếu của người dân trong thời gian lũ lụt.
Tổ chức cứu hộ, cứu nạn: Huy động lực lượng cứu hộ, cứu nạn kịp thời để giúp đỡ những người bị mắc kẹt trong vùng lũ.
Khắc phục hậu quả: Sau khi lũ rút, cần nhanh chóng khắc phục hậu quả, sửa chữa nhà cửa, công trình, khôi phục sản xuất.

4. Đối với người dân:

Theo dõi thông tin dự báo lũ lụt là gì và thời điểm diễn ra: Cập nhật thông tin về tình hình mưa lũ để có biện pháp ứng phó kịp thời.
Chuẩn bị sẵn sàng: Chuẩn bị đồ dùng cần thiết như áo phao, đèn pin, thực phẩm, nước uống…
Tuân thủ hướng dẫn của chính quyền: Thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của chính quyền địa phương trong việc sơ tán, phòng chống lũ lụt.

Như vậy, U2weather có thể khẳng định, dù giải pháp phòng chống lũ lụt là gì thì nó cũng thuộc về trách nhiệm của toàn xã hội. Bằng cách áp dụng đồng bộ các giải pháp trên, chúng ta có thể giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt gây ra và bảo vệ cuộc sống, tài sản của người dân.